20.03.2020 tarihli Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Yapılan Değişiklik Hakkında

Olgu Şeker / Insurance & Reinsurance

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nda (“Genel Şartlar”) birçok önemli değişikliğin bulunduğu Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ 20/03/2020 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 01/04/2020 tarihinde yürürlüğe girecektir.

  1. Kapsama Giren Teminat Türleri Başlığı Altında Yapılan Değişiklikler

Maddi Zararlar Teminatı kapsamında değer kaybı, talep edilmesi halinde ilgili branşta ruhsat sahibi sigorta eksperleri tarafından Genel Şartlar’daki esaslar uyarınca tespit edilmekteydi. Yapılan değişiklik ile zararı tespit edecek ilgili branşta ruhsat sahibi eksperler Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezinde kurulacak sistem üzerinden sıra ile atanacak ve yine Genel Şartlar çerçevesinde değer kaybı hesaplanacaktır.

Sürekli sakatlık tazminatı kapsamında yapılan değişiklik ile sürekli bakıcı gideri tazminatı sorumluluğu açısından, “sonradan ortaya çıkması” ifadesi “tıbben gerekli” olması ifadesi ile değiştirilmiştir.

Bunun yanında sürekli sakatlık tazminatına ilişkin sakatlık oranının belirlenmesi için alınması gereken sağlık kurulu raporlarının 20/02/2019 tarihinde yürürlüğe giren ve uygulanmakta olan “Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” doğrultusunda hazırlanmış olması gerektiği şeklinde güncelleme yapılmıştır.

  1. Tazminat Ve Giderlerin Ödenmesi Başlığı Kapsamında Yapılan Değişiklikler

Genel Şartlar’da hasar ve tazminatın düzenlendiği Tazminat ve Giderlerin Ödenmesi başlıklı maddesinde yapılan değişiklik ile maddi hasarlar açısından kaza sonucu meydana gelen araçtaki parçaların hasar görmesi halinde artık ömrünü tamamlayıp tamamlamadığı veya model yılı dikkate alınmayacak olup onarımının mümkün olup olmadığı veya eşdeğer parça ile değiştirilip değiştirilemediği değerlendirmesi yapılıp buna göre orijinal parça ile değişimin yapılacağı görmekteyiz. Eşdeğer veya yeniden kullanılabilir parça değişiminin mümkün olduğu hallerde sigortacının bilgisi ve onayı olmaksızın değişim yapılırsa sigortacının sorumluluğu benzer hasarlardaki onarım uygulamasına göre belirlenecektir. Henüz onarım aşamasına geçmeden yapılan başvurularda sigortacının onaya ilişkin tercihini 3 gün içerisinde bildirmediği durumda onayı olduğu kabul edilir. Aksini ispat yükü sigortacıya aittir.

  1. Arabuluculuğa Başvuru Ve Yetkili Mahkeme başlığında Yapılan Değişiklikler

Yeni Genel Şartlar ile birilkte, arabuluculu tanımı ve arabuluculuğa ilişkin ifadeler Genel Şartlar’dan çıkarılmıştır. “Arabuluculuğa Başvuru ve Yetkili Mahkeme” başlıklı C.7. maddesinin başlığının “Sigortacıya Başvuru ve Yetkili Mahkeme” olarak değiştirilmiştir.

Bu değişiklik ile Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda ve Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk kurumu ile doğabilecek çelişkilerin önüne geçilmesinin amaçlandığı düşünülmektedir.

 

Bu madde altında yapılan önemli bir değişiklik ise sigortalının dava yoluna gitmeden önce “yazılı başvuru” ifadesi; “genel şartların ekinde belirtilen tazminat ödemelerinde istenecek belgelerin tamamı ile birlikte ilgili sigortacıya yazılı başvuruda bulunması” şeklinde düzenlenmiştir. Burada, sigorta şirketine eksik evrak ile başvurunun önüne geçilmesinin amaçlandığı görülmektedir.

  1. Genel Şartların Ekinde Yapılan Değişiklikler

Yukarıda bahsettiğimiz değişikliklere ilaveten, yeni Genel Şartlar’da en önemli değişikliklerin Ekler kısmında yapıldığını görüyoruz.

Günümüzde yürürlükte olan Genel Şartlar’daki EK-6’da bulunan “Tazminat Ödemelerinde İstenilecek Belgelerde” oldukça detaylandırma yapılmıştır. Değişiklikler ile sigortacıya başvuruda sunulması gereken evraklar aşağıdaki şekildedir;

  • Araç hasarlarında trafik kazası tespit tutanağı resmi tasdikli sureti veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı, varsa ifade tutanakları veya görgü tespit tutanakları, mağdur araca ait ruhsat, varsa hasarlı araç resimleri, mağdur araç sahibine/zarar gören üçüncü şahsa ait banka hesap bilgileri (banka - şube adı, Iban numarası).
  • Değer kaybı hasarlarında Araç Hasarları bölümünde istenen belgeler, değer kaybı talep beyanı, maddi hasara ilişkin ekspertiz yapıldıysa eksper raporu.
  • Üçüncü kişiye ait mallar ait hasarlarda Araç Hasarları bölümünde istenen belgeler, hasarlı malın sahiplik belgesi (tapu, alım faturası, kamu kurumu resmi yazısı vb.), üçüncü kişiye ait zarar gören malın onarımına ilişkin fatura, muhasebe kayıtları.
  • Sürekli Sakatlıkta Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik doğrultusunda hazırlanan sağlık kurulu raporu, epikriz raporu, genel adli muayene raporu, tüm tetkik ve tedavilere ilişkin raporlar, mağdura ait kimlik belgesi fotokopisi, kaza raporu, varsa bilirkişi raporu veya keşif zaptı veya mahkeme kararı, mağdura ait kaza tarihi itibarıyla son gelir durum belgesi, hak sahibine ait banka hesap bilgileri (banka - şube adı, Iban numarası), sağlık verilerine erişim, işleme ve aktarım konusunda mağdur tarafından verilen açık rıza beyanı.
  • Ölüm halinde kaza Raporu, varsa bilirkişi Raporu, keşif zaptı veya mahkeme kararı, veraset ilamı, ölüm belgesi ve ölü muayene otopsi raporu, anne ve baba bilgisini de gösterir güncel vukuatlı nüfus kayıt örneği, ölen kişiye ait kaza tarihi itibarıyla son gelir durum belgesi, hak sahibine ait banka hesap bilgileri (banka - şube adı, Iban numarası).

Bu değişikliklerde önemle gözlemliyoruz ki; sigorta şirketine başvuruda sunulması gerekli zorunlu evraklar arttırılmıştır.

  1. Aktüeryal Hesaplamalar Açısından Yapılan Değişiklikler

Değer kaybında kullanılacak formül, destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanması, sürekli sakatlık tazminatını hesaplanması gibi aktüeryal hususlar yeni Genel Şartlar’da oldukça detaylandırılmıştır.

Tazminat hesaplamaları ve ödemeleri ile ilgili yapılan değişikliklere dair birkaç önemli hususu aşağıda paylaşmaktayız:

  1. İşyeri ve iş sahiplerinin vefatı durumunda, destekten yoksun kalma tazminatının hesaplamalarında emsal ücret kullanılır. Bu halin dışındaki durumlarda emsal ücret kullanılmaz.
  2. Vefat edenin aktif ve pasif yaşam süreleri düzenlenmiştir. Aktif yaşam süresi 18 yaşında başlamaktadır. Pasif yaşam süresi 01.01.1990 tarihinden önce doğanlar için 60 yaş, sonrasında doğanlar için 65 yaş olarak belirlenmiştir.
  3. Sigorta şirketi tarafından ödeme yapılması durumunda ödemeye esas alınan aktüer raporunun 5 iş günü içerisinde yazılı veya güvenli elektronik ortamda hak sahibine gönderilmesi gerekmektedir.
  4. İbraname olsun veya olmasın sigorta şirketi tarafından ödeme yapılmışsa, uyuşmazlıklarda ödeme tarihi hesap tarihi kabul edilerek, ödeme tarihindeki ücretler ve ödemeye esas alınan kriterler dikkate alınarak hesaplama yapılır; hak sahibi lehine fark çıkması durumunda bu fark ödenir.
  5. Maluliyet artışı halinde tazminat sadece artan kısım için olmak üzere; ilk ödemeye esas alınan Yönetmelik uyarınca hazırlanan, maluliyet artışını gösterir rapor doğrultusunda, artış tarihinden itibaren hesaplanır. Böylelikle maluliyet artışı iddiasında ödemeye esas alınan ve artış iddia edilen raporların aynı Yönetmelik uyarınca düzenlenmesi gerektiği belirtilmiştir.

 

Son olarak, belirtmek isteriz ki, yapılan işbu değişiklikler 01.04.2020 tarihinden sonra akdedilmiş poliçelerde uygulama alanı bulacaktır.

Bültenimiz ile alakalı olarak aklınıza takılan herhangi bir husus olması halinde ve daha detaylı bilgilendirme için her daim bizlere ulaşabilirsiniz.

 

Ek: Karşılaştırmalı Tablo

 

DURUKAN HUKUK BÜROSU

Av. Olgu Şeker

Stj. Av. Çağdaş Altınova

Stj. Av. Zeynep Ezgi Uzun

 

 

 

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları

T.C. Resmi Gazete 02.08.2016/29789

 

Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları

T.C. Resmi Gazete 20.03.2020/31074

ç) İşletilme Hali: Motorlu aracın mekanik aksamının

çalışması, (Mekanik aksamı çalışmasa bile motorlu aracın kendiliğinden de olsa hareket haline geçmesi işletilme hali olarak kabul edilir. Kazanın temassız olması sorumluluğa engel olmaz.)

 

e) Eşdeğer (Muadil) Parça: Bir motorlu aracın montajında kullanılan esas-orijinal parçaların değiştirilmesi amacıyla üretilen, ilgili mevzuat (yönetmelik, standard, teknik düzenleme) çerçevesinde belirlenen deney, muayene metotlarına göre orijinal parçayla (kütle, boyut, malzeme ve işlevsellik vb.) kıyaslanarak tespit edilen kriterlere uygunluğunun, Hazine Müsteşarlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yetkili kuruluşlarca düzenlenecek belgeler yoluyla belgelendirilmesi gereken parçaları, (Bu kapsamda bir belgenin varlığı durumunda, belge konusu parçaların aksi iddia sahibince kanıtlanana kadar eşdeğer kalitede olduğu varsayılır.)

 

 

 

 

iii) İlgili mevzuat çerçevesinde ömrünü tamamlamış araçlardan veya Hazine Müsteşarlığınca belirlenecek esaslara göre hasarlı araçlardan çıkarılan kodlandırılmış, hasarsız, araç güvenliği ve çevre standartlarını karşılayan eşdeğer niteliğinde olmayan parçaları,

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

g) Sorumluluk Riski: Sigortalının motorlu araç işletilmesinden doğan; kazaya sebep olan mücbir sebepler dahil olaylar ile kazazede, hak sahibi ve diğer ilgili üçüncü kişilerin kusurları çerçevesinde belirlenen tazminat yükümlülüğünü,

 

ğ) Arabulucu: 7/6/2012 tarihli ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununa göre arabuluculuk siciline kayıtlı olup uyuşmazlık çözümünde görev yapan kişiyi,

 

a) Maddi Zararlar Teminatı: Hak sahibinin kaza tarihi itibariyle bu genel şartta tanımlanan ve zarar gören araçta meydana gelen değer kaybı dahil doğrudan malları üzerindeki azalmadır. Sigortalının sorumlu olduğu araç kazalarında değer kaybı, talep edilmesi halinde ilgili branşta ruhsat sahibi sigorta eksperleri tarafından tespit edilir. Değer kaybının tespiti bu Genel Şart ekinde yer alan esaslara göre yapılır.

 

c) Sürekli Sakatlık Teminatı: Üçüncü kişinin sürekli sakatlığı dolayısıyla ileride ekonomik olarak uğrayacağı maddi zararları karşılamak üzere, bu genel şart ekinde yer alan esaslara göre belirlenecek teminattır. Kaza nedeniyle mağdurun tedavisinin tamamlanması sonrasında yetkili bir hastaneden alınacak özürlü sağlık kurulu raporu ile sürekli sakatlık oranının belirlenmesinden sonra ortaya çıkan bakıcı giderleri bu teminat limitleri ile sınırlı olmak koşuluyla sürekli sakatlık teminatı kapsamındadır. Söz konusu tazminat miktarının tespitinde sakat kalan kişi esas alınır.

 

 

 

Sürekli sakatlık tazminatına ilişkin sakatlık oranının belirlenmesinde, sakatlık ölçütü sınıflandırılması ve özürlülere verilecek sağlık kurulu raporlarına ilişkin mevzuat doğrultusunda hazırlanacak sağlık kurulu raporu dikkate alınır. Tazminat ödemesinde, ilgili sağlık hizmet sunucularınca tanzim edilecek trafik kazasına ilişkin belgelerde illiyet bağı ile ilgili tespitin yer alması durumunda bu tespitin aksini ispat sigorta şirketine aittir. Sigortacı söz konusu rapor hakkında ilgili mevzuat uyarınca itiraz usulüne başvurduğunda mağdurun itiraz üzerine yaptığı belgelenmiş harcamaları bu teminat kapsamında karşılamakla yükümlüdür.

 

 

2.1. Sigortacı; hak sahibinin, kaza veya zararın tespit edilebilmesi için bu genel şartlar ekinde yer alan gerekli tüm belgeleri sigortacının merkez veya şubelerinden birine ilettiği tarihten itibaren sekiz işgünü içinde tazminatı hak sahibine öder.

Sigortacının kendisine iletilen belgelere haklı olarak itiraz etmesi veya kendisinin hak sahibinden ya da başka bir kurumdan haklı olarak yeni bir belge talep etmesi halinde söz konusu süre yeni talep edilen belgenin sigortacının merkez veya şubelerinden birine iletilmesinden sonra başlar. Sigortacı hak sahibinden münhasıran hak sahibinin tazminat hakkını etkileyen bilgi ve belgeleri talep edebilir.

 

 

 

Hasar halinde, hasar gören parça, onarımı mümkün değilse veya eşdeğer parça veya ömrünü tamamlamış araçlar mevzuatı kapsamındaki araçlardan elde edilen orijinal parça ile değişimine imkân yok ise orijinali ile değiştirilir. Kaza tarihine göre model yılından itibaren 3 yılı geçmeyen motorlu araçlarda hasar gören parça, onarımı mümkün değilse öncelikle orijinali ile değiştirilir, orijinal parçanın bulunmaması durumunda eşdeğer veya ömrünü tamamlamış araçlar mevzuatı kapsamındaki araçlardan elde edilen orijinal parça ile değiştirilir. Ancak model yılından itibaren 3 yılı geçmeyen motorlu araçta hasar gören parçanın orijinal olmadığı durumda eşdeğer veya ömrünü tamamlamış araçlar mevzuatı kapsamındaki araçlardan elde edilen orijinal parça ile değişim yapılır. Bu paragraf uygulaması sonucu araçta bir kıymet artışı meydana gelse dahi bu fark tazminat miktarından indirilemez.

 

Eşdeğer veya ömrünü tamamlamış araçlar mevzuatı kapsamındaki araçlardan elde edilen orijinal parça ile değişim mümkün olduğu halde, sigortacının bilgisi ve onayı dahilinde olmadan orijinal parça ile onarım sağlanır ise sigortacının sorumluluğu, sigortacının kaza tarihi itibariyle benzer hasarlardaki onarım uygulamasına göre, eşdeğer veya ömrünü tamamlamış araçlar mevzuatı kapsamındaki araçlardan elde edilen orijinal parça bedeli ile sınırlıdır. Sigortacı bu paragraf kapsamındaki onaya ilişkin tercihini hasar

ihbarından itibaren 2 iş günü içinde onarım merkezine veya hak sahibine bildirmediği durumda onayı varsayılır. İspat yükümlülüğü sigortacıya aittir.

 

 

C.7. ARABULUCUYA BAŞVURU VE YETKİLİ MAHKEME

Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigortacıya yazılı başvuruda bulunması gerekir.

 

Sigortacının başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, hak sahibi sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinde, kazanın meydana geldiği yer mahkemesinde ya da zarar görenin ikametgâhının bulunduğu mahkemede dava açılabileceği gibi uyuşmazlığın çözümü için Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurabilir.

 

 

Sigortacı başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde tazminat tutarında anlaşma sağlayamadığı durumda, anlaşma sağlayamadığı tutar için arabulucuya başvurabilir. Anlaşma sağladığı tutarı ise bu Genel Şartların B.2 nci maddesi çerçevesinde hak sahibine öder. Hak sahibi de arabulucuya başvurabilir.

Sigortacıya karşı dava açılmış olması arabulucuya müracaata engel değildir.

Arabuluculuk usulünde hak sahibinin vekil ile temsil edilmesi durumunda vekâlet ücretini ilgili mevzuat dâhilinde sigortacı öder.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu Genel Şartlar 1/6/2015 tarihinde yürürlüğe girer.

ç) İşletilme Hali: Motorlu aracın mekanik aksamının

çalışması, (Mekanik aksamı çalışmasa bile motorlu

aracın kendiliğinden de olsa hareket haline geçmesi işletilme hali olarak kabul edilir.)

 

e) Eşdeğer (Muadil) Parça: Bir motorlu aracın montajında kullanılan esas-orijinal parçaların değiştirilmesi amacıyla üretilen, ilgili mevzuat (yönetmelik, standard, teknik düzenleme) çerçevesinde belirlenen deney, muayene metotlarına göre orijinal parçayla (kütle, boyut, malzeme ve işlevsellik vb.) kıyaslanarak tespit edilen kriterlere uygunluğunun, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 2015/2 sayılı Motorlu Araç Sigortalarında Eşdeğer Parça Belgeleme Esaslarına İlişkin Genelge ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yetkili kuruluşlarca düzenlenecek belgeler yoluyla belgelendirilmesi gereken parçaları, (Bu kapsamda bir belgenin varlığı durumunda, belge konusu parçaların aksi iddia sahibince kanıtlanana kadar eşdeğer kalitede olduğu varsayılır.)

 

 

iii) İlgili mevzuat çerçevesinde ömrünü tamamlamış araçlardan veya Hazine Müsteşarlığınca belirlenecek esaslara göre hasarlı araçlardan çıkarılan kodlandırılmış, hasarsız, araç güvenliği ve çevre standartlarını karşılayan eşdeğer niteliğinde olmayan parçaları,

 

 

 

g) Yeniden Kullanılabilir Parça: 30/12/2009 tarihli ve 27448 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik kapsamında düzenlenen kodlandırılmış, hasarsız ve takip edilebilir, araç ve can güvenliği ile çevre standartlarını  karşılayan parçaları,